co za
  • Co znaczy…?
    25.06.2001
    25.06.2001
    Czy porzekadło „Kobieta bez brzucha jest jak garnek bez ucha” odnosi się do tuszy, czy do ciąży?
  • za zaliczeniem – raz jeszcze
    10.10.2003
    10.10.2003
    Przeczytałem w Poradni następujące pytanie: „Jestem ciekawa, jak to jest z zapożyczeniem z języka rosyjskiego za zaliczeniem – czy jest ono błędem leksykalnym, czy nie? Na ćwiczeniach z kultury języka poprawiamy je jako błąd, dlatego zdziwiłam się, gdy przy zamawianiu słownika spotkałam takie wyrażenie na Waszych stronach”.
    Zdziwiło mnie określenie wyrażenia za zaliczeniem jako potencjalnie niepoprawnego rusycyzmu. Wydaje mi się bowiem, że rosyjski odpowiednik brzmi nałożennym płatieżom. Pan Mirosław Bańko w swojej odpowiedzi nie odniósł się do pochodzenia wspomnianego wyrażenia – czy mogę prosić o dodatkowy komentarz w tej sprawie?
    Przy okazji chciałbym zapytać, czy i inne wyrażenia z przyimkiem za są uważane za rusycyzmy? Dotychczas wydawało mi się, że jest wręcz przeciwnie, a polskiemu za odpowiada najczęściej rosyjskie po. W języku ukraińskim analogiczne do polskich konstrukcje z za uważa się za całkowicie poprawne i rodzime, w przeciwieństwie do konstrukcji z po, traktowanych jak rusycyzmy – np. ros. po sogłasiju – ukr. za zhodoju (niepoprawnie: po zhodi) – pol. za zgodą; ros. po priedjawleniju – ukr. za predjawlenniam (niepoprawnie: po predjawlenni) – pol. za okazaniem.
    Pozdrawiam
    Łukasz Starzak
  • Co najmniej minus 10 stopni
    26.02.2016
    26.02.2016
    Szanowni Państwo,
    w języku potocznym często słyszę, że jest co najmniej -10 stopni, kiedy ktoś ma na myśli, że jest -10 stopni lub mniej. Przyznam, że lekko mnie to kłuje. Wolę mówić, że jest co najwyżej -10 stopni lub że jest co najmniej 10 stopni mrozu.
    Czy uważają to Państwo za objaw puryzmu i zbyt logicznego podchodzenia do języka i z praktycznego punktu widzenia nie widzą niczego niewłaściwego w pierwszej wersji? A może co innego w normie potocznej, co innego we wzorcowej?
    Czytelnik
  • przecinek przed tym, co konieczne
    5.02.2015
    5.02.2015
    Chcę zapytać o wyrażenia z to co, wszystko co itp., gdzie po zaimku co nie ma już czasownika. Czy przed co stawia się wtedy przecinek, czy nie? Przykłady:
    Trzeba zostawiać to co ciemne, co grzeszne.
    Widząc to co dobre i to, co wymaga przemiany, zobacz też nadchodzącego Pana.
    Człowiek wygrywa, jeśli trwa w tym co słuszne.
    Niech więc nie pociąga nas to co efektowne, ale to co prawdziwe.
    Idź za wszystkim co dobre i słuszne.
    Wybieraj wszystko co szlachetne.
  • coś odpowiedzialne za coś

    21.06.2023
    21.06.2023

    Dzień dobry,

    spotykam się z zapisami w procedurach, że „proces jest odpowiedzialny”, np. Proces odpowiedzialny za zaplanowanie wysyłki produktu.

    Czy jest to poprawne? Czy proces może być za coś odpowiedzialny? Czy odpowiedzialność nie powinna być przypisana do osoby? W jaki sposób można by było to ująć poprawnie? „Proces odpowiadający za...”?

    Dziękuję i pozdrawiam

    Michał

  • tyle(,) co
    3.12.2015
    3.12.2015
    Co do porady tyle co, to chciałbym zwrócić uwagę, że WSO traktuje tyle, co jako konstrukcję paralelną i wariant z przecinkiem uznaje za podstawowy, a nieoddzielanie takich formuł za dopuszczalne w pewnych sytuacjach. Tak więc akcenty co do tego, którą wersję uznać za wzorcową, są rozłożone inaczej niż w rzeczonej poradzie.
    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Wyrażenie za rok – tym razem z rykowiskiem
    3.12.2019
    3.12.2019
    Jakieś wydarzenie trwa miesiąc i jest co roku, zaczyna się o tej samej porze, np. rykowisko. Mówiąc na końcu tego zdarzenia: Za rok znów tu przyjdą jelenie, jak rozumieć za rok, jako za rokiem trwającym, za rok jako mniej więcej 12 miesięcy, czy za rok jako wskazanie następnego roku nieważne jaka chwila? Czy rok rocznikowo, czy zawsze 12 miesięcy? Jak jest w podobnych przypadkach z określeniem za dwa lata, za piec lat itp.?
    Pozdrawiam, proszę o pomoc, nie dostaję odpowiedzi.
  • Złapać / wziąć (kogoś) za wszarz
    10.07.2019
    10.07.2019
    Dzień dobry,
    spotkałam się z wyrażeniem wziąć / złapać kogoś za wszarz. Skąd się wzięło takie określenie?
    Co ono dokładnie oznacza?
    Dziękuję za odpowiedź
  • coraz kontra co raz
    19.03.2020
    19.03.2020
    Dzień dobry! Bardzo proszę o wyjaśnienie dotyczące pisowni co raz/ coraz w zestawieniach typu co()raz to wybuchają śmiechem. „Wielki słownik ortograficzny” odnotowuje zapis coraz to (czy chodzi o sytuację np. coraz to głośniej?), z drugiej strony jest też zapis co raz w znaczeniu ‘raz po raz’.
    Będę wdzięczna za rozstrzygnięcie wątpliwości.
  • Jest jakaś zasada czy co?
    10.05.2011
    10.05.2011
    Szanowna Poradnio!
    Mam pytanie dotyczące czy co. Nigdy nie wiem, czy trzeba je poprzedzać przecinkiem, czy też nie. W korpusie PWN-owskim występują zarówno wersje z przecinkiem, jak i bez (dwa przykłady z korpusu: „Życie mu niemiłe, czy co?”, „Kpisz czy co?”). Od czego to zależy? Obowiązuje tu jakaś konkretna zasada czy jest pozostawiona pełna dowolność dla piszącego?
    Z góry dziękuję za odpowiedź i pozdrawiam.
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego